Arbeitslager E702 Stalagu VIIIB (344) Lamsdorf
W poprzednim artykule opisałem dwa obozy które podlegały pod administrację KL Auschwitz. W tym artykule opiszę kolejny obóz, o którym wie jeszcze mniej osób niż o wcześniej opisywanych.Arbeitslager E702 Stalagu VIIIB (344) Lamsdorf.
Obóz ten podlegał administracji obozu Lamsdorf w Łambinowicach. Litera E przy numerze oznaczała iż był to obóz jeniecki dla żołnierzy Brytyjskich pojmanych przez Niemców w czasie walk. Sam obóz został zlokalizowany we wschodniej części placu kopalni Klimontów w bezpośrednim sąsiedztwie trasy kolejowej. Obóz był otoczony ogrodzeniem z drutu kolczastego. Został on założony pod koniec 1943 roku i funkcjonował do stycznia 1945 roku. Obóz składał się z drewnianych baraków w którym przebywali Brytyjczycy. Wyżywienie jak w każdym obozie było niskiej jakości. Z informacji które udało mi się uzyskać na posiłek więźnia składało się:
-wodnista zupa
-kawałek chleba z margaryną
-kawa zbożowa
Jeńcy wojenni początkowo byli wykorzystywani do pracy na powierzchni, na placu drzewnym. Przygotowywali oni materiał do budowy i zabezpieczania chodników w kopalni. Z czasem byli kierowani również do pracy pod ziemią. Brygadzistami, którzy pilnowali pracy Brytyjczyków byli Niemcy lub volksdeutsche. Mieli oni również pilnować aby polscy robotnicy nie kontaktowali się z brytyjskimi jeńcami. Pomimo nadzoru i kar za próby kontaktu zarówno Polacy, jak i Brytyjczycy starali się ze sobą rozmawiać, po pewnym czasie niektórzy z polaków nauczyli się języka angielskiego.
-wodnista zupa
-kawałek chleba z margaryną
-kawa zbożowa
Jeńcy wojenni początkowo byli wykorzystywani do pracy na powierzchni, na placu drzewnym. Przygotowywali oni materiał do budowy i zabezpieczania chodników w kopalni. Z czasem byli kierowani również do pracy pod ziemią. Brygadzistami, którzy pilnowali pracy Brytyjczyków byli Niemcy lub volksdeutsche. Mieli oni również pilnować aby polscy robotnicy nie kontaktowali się z brytyjskimi jeńcami. Pomimo nadzoru i kar za próby kontaktu zarówno Polacy, jak i Brytyjczycy starali się ze sobą rozmawiać, po pewnym czasie niektórzy z polaków nauczyli się języka angielskiego.
Stan osobowy obozu jenieckiego wynosił od 450-500 osób.
Pamiętniki Brytyjskiego jeńca - Alana
Przedstawię tylko kilka fragmentów z dziennika tego żołnierza, całość można przeczytać w języku polskim na stronie poświęconej dzielnicy Klimontów.
01.11.1944, środa
Dzisiejszy dzień należy pamiętać tylko z tego powodu, iż wreszcie porządnie się napiliśmy... Było nam bardzo wesoło przez następne kilka godzin.
Wielu Polaków opuszcza kopalnię. Wyjeżdżają do Gdańska, Krakowa...
Rano pojawiła się pogłoska, że kopalnia zostanie dziś zamknięta. Później zdementowano tą informację.
03.11.1944, piątek
Na placu drzewnym-dzisiaj rozładowałem 3 tony materiału.
Skończyłem o 3.00, paskudne mokre popołudnie.
Rozmawiałem z Geordie'm o pisaniu.
Czuję się słaby z powodu ubogich niemieckich przydziałów, kawy bez mleka i cukru.
Buraki i tosty nie są zbyt zadowalająca dietą, ale to i tak lepiej niż w Poznaniu.
Obecnie otrzymujemy 500 g chleba na dzień, zupa wzbogacana jest poprzez dodawanie jedzenia z uszkodzonych paczek Czerwonego Krzyża, dżem i cukier- 1 uncja dziennie.
Otrzymujemy bardzo mało mydła. Nie dotyczy to górników, którzy otrzymują 5 sztuk miesięcznie.
Papierosy - 50 sztuk miesięcznie...jeśli przyjdą
Mimo, iż racje żywnościowe nie są zbyt bogate, nikt nie narzeka na kucharzy, w kuchni panuje wielka czystość.
W tym tygodniu mieliśmy jeden suchy obiad składający się z zacieru ziemniaczanego i sosu. Jutro będzie zacier, kotlety rybne (łosoś z paczek)
i buraki, których mamy tu pod dostatkiem.
Dzisiaj przyszły listy i paczki - niestety nie dla mnie.
01.11.1944, środa
Dzisiejszy dzień należy pamiętać tylko z tego powodu, iż wreszcie porządnie się napiliśmy... Było nam bardzo wesoło przez następne kilka godzin.
Wielu Polaków opuszcza kopalnię. Wyjeżdżają do Gdańska, Krakowa...
Rano pojawiła się pogłoska, że kopalnia zostanie dziś zamknięta. Później zdementowano tą informację.
03.11.1944, piątek
Na placu drzewnym-dzisiaj rozładowałem 3 tony materiału.
Skończyłem o 3.00, paskudne mokre popołudnie.
Rozmawiałem z Geordie'm o pisaniu.
Czuję się słaby z powodu ubogich niemieckich przydziałów, kawy bez mleka i cukru.
Buraki i tosty nie są zbyt zadowalająca dietą, ale to i tak lepiej niż w Poznaniu.
Obecnie otrzymujemy 500 g chleba na dzień, zupa wzbogacana jest poprzez dodawanie jedzenia z uszkodzonych paczek Czerwonego Krzyża, dżem i cukier- 1 uncja dziennie.
Otrzymujemy bardzo mało mydła. Nie dotyczy to górników, którzy otrzymują 5 sztuk miesięcznie.
Papierosy - 50 sztuk miesięcznie...jeśli przyjdą
Mimo, iż racje żywnościowe nie są zbyt bogate, nikt nie narzeka na kucharzy, w kuchni panuje wielka czystość.
W tym tygodniu mieliśmy jeden suchy obiad składający się z zacieru ziemniaczanego i sosu. Jutro będzie zacier, kotlety rybne (łosoś z paczek)
i buraki, których mamy tu pod dostatkiem.
Dzisiaj przyszły listy i paczki - niestety nie dla mnie.
05.12.1944, wtorek
Dziś pracujemy na kopalni piasku. Mroźny, ale dzięki Bogu suchy dzień z zachodnim wiatrem.
Wróciliśmy niespokojni o godz.3.00.
Brak jedzenia wpływa na nastrój kolegów. Przypomina się nam dziewięciotygodniowy okres bez paczek w Fort Rauch. Wszyscy kłócą się z byle powodu.
Wiem, że to głupie, ale miałbym lepszy nastrój gdybym dostał papierosy.
24.12.1944, niedziela
Pracownicy powierzchniowi dziś pracowali. Górnicy musieli pracować podwójną zmianą, aby dostać wolne w Święta...
W naszym pokoju panował spokój, rozmawialiśmy o wszystkim i o niczym. Wyglądało to jak rodzinne spotkanie.
Dziś pracujemy na kopalni piasku. Mroźny, ale dzięki Bogu suchy dzień z zachodnim wiatrem.
Wróciliśmy niespokojni o godz.3.00.
Brak jedzenia wpływa na nastrój kolegów. Przypomina się nam dziewięciotygodniowy okres bez paczek w Fort Rauch. Wszyscy kłócą się z byle powodu.
Wiem, że to głupie, ale miałbym lepszy nastrój gdybym dostał papierosy.
24.12.1944, niedziela
Pracownicy powierzchniowi dziś pracowali. Górnicy musieli pracować podwójną zmianą, aby dostać wolne w Święta...
W naszym pokoju panował spokój, rozmawialiśmy o wszystkim i o niczym. Wyglądało to jak rodzinne spotkanie.
18.01.1945, czwartek
Wspólnie z Normanem leżeliśmy na swoich pryczach i słuchaliśmy radia. Nagle wpadło kilku naszych chłopaków i powiedzieli nam, że o 2.30 nad ranem odjeżdżamy.
Co za noc! Samoloty latały w tą i z powrotem. Jedna z bomb, spadła 10 jardów od obozu.
W końcu opuściliśmy obóz około 7.00 w piątek. Szliśmy kolumną do Dąbrowy. Ostrzeżono nas, że każdy kto odłączy się od reszty zostanie rozstrzelany.
Przez całą noc słyszeliśmy samoloty. W międzyczasie zrobiliśmy sanie dla 5 naszych.
Gdybym tylko wiedział, że tak to będzie wyglądało, uciekłbym 9 tygodni temu. Wszyscy byliśmy głupcami, totalnymi idiotami.
Wspólnie z Normanem leżeliśmy na swoich pryczach i słuchaliśmy radia. Nagle wpadło kilku naszych chłopaków i powiedzieli nam, że o 2.30 nad ranem odjeżdżamy.
Co za noc! Samoloty latały w tą i z powrotem. Jedna z bomb, spadła 10 jardów od obozu.
W końcu opuściliśmy obóz około 7.00 w piątek. Szliśmy kolumną do Dąbrowy. Ostrzeżono nas, że każdy kto odłączy się od reszty zostanie rozstrzelany.
Przez całą noc słyszeliśmy samoloty. W międzyczasie zrobiliśmy sanie dla 5 naszych.
Gdybym tylko wiedział, że tak to będzie wyglądało, uciekłbym 9 tygodni temu. Wszyscy byliśmy głupcami, totalnymi idiotami.
Kopalnia Klimontów
Do dzielnicy Klimontów wojska niemieckie wkroczyły już 4 września 1939 roku. Jak w całym kraju dokonano licznych aresztowań, dokonano rejestracje ludności która nadawała się do pracy w głębi kraju okupanta, pozostała ludność miała pracować na miejscu. Zlikwidowano "biedaszyby". Kopalnia Klimontów była zatopiona, Niemcy odtopili ją w 1941 roku. Rozpoczęła się eksploatacja pokładu "Ikskul". Początkowo w kopalni pracowali głównie Polacy. Kopalnia została przejęta przez koncern Preussag, a jej nazwa została zmieniona na Bismarck II. Praca trwała od 10-12 godzin, żywność była racjonowana, wydawana na kartki. Ludzi którzy byli oporni lub podejrzani o działania konspiracyjne aresztowano i wysyłano do obozów koncentracyjnych. Powstałe na ziemiach polskich grupy konspiracyjne Związek Orła Białego, Polska Partia Socjalistyczna, Polska Partia Robotnicza przeprowadzały różne akcje sabotażowe polegające na uszkadzaniu urządzeń w kopalni, doprowadzano do zawałów w wyrobiskach. Największą chyba akcją sabotażową było uszkodzenie szybu Władysław przez co praca tego szybu została przerwana na 6 dni. Niemcy którzy nadzorowali pracę w kopalni z powodu zbliżającego się frontu opuścili Klimontów 24 stycznia 1945 roku.Zdjęcia
